Therapie voor Selectief Mutisme

Opbouw en invulling van de therapiesessies

In de therapiesessies wordt nieuw gedrag geoefend, uitleg en informatie gegeven, en voortgang bekrachtigd. In principe komen in elke sessie de onderstaande onderdelen aan bod. De volgorde kan veranderd worden en er kunnen onderdelen worden toegevoegd of weggelaten, al naar gelang het kind dit nodig heeft. Zorg voor afwisseling tussen activiteiten die concentratie vragen of spanning oproepen en actieve of ontspannende spelletjes.

Bespreken van de torentaak

Na iedere sessie geeft de therapeut een opdrachtje voor thuis mee. Deze worden torentaken genoemd. Bekijk de taak die het kind thuis gemaakt heeft, bij voorkeur in bijzijn van de ouder om het oefenen thuis en generalisatie van nieuw gedrag, te bekrachtigen. Bewonder, zodra er op school geoefend wordt, de stickers die daar verdiend werden en complimenteer het kind met dapper gedrag dat door ouders of leerkracht wordt gerapporteerd. In het portaal van “Spreekt voor zich” kunnen ouders of leerkrachten gemakkelijk een berichtje achterlaten en nieuw gedrag thuis of op school vermelden. Als dapper gedrag dat in de ene situatie getoond wordt, gewaardeerd wordt in de andere situatie, zal het beter generaliseren.

Communicatiespelletje

Begin met een spelletje dat aansluit bij het niveau van communiceren dat het kind in de vorige sessie durfde. Meestal wordt dit niet beloond tenzij het nog duidelijk spanning oproept en het kind deze overwon.

Exposure spelletje

Ga dan een stapje verder en speel het exposure-spelletje uit de stap waar het kind aan toe is. Help het kind herinneren aan de angstreducerende vaardigheden die reeds zijn aangeleerd (ontspanning en/of positieve zelfspraak). Maak meerdere stappen achter elkaar wanneer het kind het aan kan. Sla stappen over die niet meer geoefend hoeven te worden, omdat het kind het doelgedrag al toont. Als de laatste stap moeilijk gaat, sluit dan af met een eenvoudiger communicatiespelletje, ontspannend spelletje of spel uit het Luiderslot, om positief te eindigen met een activiteit die het kind durft.

Uitleg en aanleren nieuwe vaardigheden

In fase 1 wordt uitleg gegeven over angst en dapperheid. In de volgende fases worden vaardigheden aangeleerd (ontspanning en positieve zelfspraak) om het kind te helpen angst te overwinnen. We noemen deze vaardigheden “handige hulpjes”. Met behulp van de verhalen en spelletjes in de therapie, thuis en in het Luiderslot, worden de uitleg en vaardigheden aangeboden. Help kinderen voor en na exposure spelletjes herinneren aan de handige hulpjes en help ze deze toe te passen tijdens spannende opdrachten. Als een kind snel door een fase heen gaat en daardoor nog uitleg of oefening in vaardigheden mist, wordt dat naar de volgende fase meegenomen.

Torentaak

Na iedere therapiesessie wordt er een opdracht voor thuis of op school meegegeven. Deze opdrachten worden “Torentaken” genoemd en door de postduif van het Luiderslot naar het kind gebracht. De eerstvolgende keer dat een kind een spelletje uit het Luiderslot speelt, komt de postduif aangevlogen met de opdracht en een berichtje van de therapeut in zijn snavel. Veel kinderen vinden het verrassingseffect leuk. Ouders en leerkracht kunnen de opgegeven torentaken ook nog bereiken en downloaden in het portaal.

Vraag kind en ouder deze taak thuis samen te maken. Check of deze thuis kunnen printen en geef de taak anders ook op papier mee. Ouders wordt gevraagd een map mee te nemen om alle taken en therapiebladen in te bewaren. Deze map noemen we de “Dapperklapper”.