In de vorige stap was het nog niet van belang of de therapeut het kind ook kon verstaan. In deze stap dagen we het kind spelenderwijs uit tot meer volume, zodat de therapeut het ook kan verstaan. Soms is dit een moeilijke stap, maar veel kinderen kunnen deze stap spelenderwijs gemakkelijk maken.
De overgang naar verstaanbaar spreken met de therapeut kan spelenderwijs gemaakt worden met behulp van spelletjes waarbij ouder en kind samen tegen de therapeut spelen. Natuurlijk zijn twee sterker dan één en winnen ze van de therapeut.
Begin met een spelletje waarbij je weliswaar op de achtergrond aanwezig bent maar een actievere rol hebt. Geef af en toe een compliment. Zo laat je op een positieve manier weten dat je het kind hoort (ook al kan je het niet precies verstaan). Ook raadsel-spelletjes waarbij de therapeut de raadsels opgeeft en het kind het antwoord tegen de ouder zegt, geven je een actievere rol.
Speel vervolgens een spelletje waarbij het kind alleen beloond wordt als de therapeut het kan verstaan. Belonen kan met behulp van munten, maar kan ook deel uitmaken van het spel, bijvoorbeeld: het kind mag het lotto-plaatje op zijn kaart leggen als de therapeut het heeft kunnen verstaan.
Het spel “Laat van je horen” uit het Luiderslot kan tijdens de therapiesessie of thuis gespeeld worden.
Met welke stap ga je verder?
Deze stap kan best moeilijk zijn, maar humor helpt. Maak er een “raadselspel” voor de therapeut van. Leg bijvoorbeeld evenveel munten neer als er plaatjes zijn. Neem ieder een portemonneetje. Die van de therapeut ligt ook op de tafel bij het kind. Als het kind hard durfde te fluisteren of spreken en de therapeut op de achtergrond goed heeft “geraden” welk plaatje het kind benoemde, is de munt voor het kind. Als de therapeut het niet kon verstaan, gaat de munt in de portemonnee van de therapeut. Wie heeft het meeste munten?
Kijk niet te uitdrukkelijk naar het kind. Laat weten dat je het kind kan verstaan, maar speel de spelletjes nog met je rug naar het kind toe. Spelletjes in de ruimte (bijv. kegelen) lenen zich hier ook goed voor. Zorg dat je op afstand staat en liefst wat afgewend als het kind telt hoeveel kegels het heeft omgegooid.
Tijdens een exposure-spelletje zit je op afstand, maar kom direct daarna naar het kind toe voor complimenten en beloning. Geef positieve bekrachtiging of tel met een sip gezicht je munten als je van kind en ouder verloren hebt. Zorg dat je dichtbij bent als je het kind beloont, zodat je nabijheid geassocieerd is met plezier, humor en complimenten. Vergroot de afstand weer wat als een oefening spannend is.
Nu we meer volume vragen van kinderen, moeten ze hard fluisteren opdat de therapeut het kan verstaan. Dat is vermoeiend, niet zo goed voor de stem, en het kan een gewoonte worden. Kinderen die nog uitsluitend fluisteren, dagen we daarom uit om hardop te gaan spreken. Voor sommige kinderen is dit erg moeilijk en kan je dat in deze en volgende stappen geleidelijk doen. Andere kinderen maken deze stap spelenderwijs.
Ozan speelde het kegelspel met zijn vader. De therapeut stond bij het bord en schreef de score op. Na iedere worp telde Ozan de kegels en fluisterde het juiste aantal tegen zijn vader. Die herhaalde het, waarna de therapeut het opschreef. De therapeut, die enthousiast reageerde op zijn goede scores, begon al snel zelf te herhalen wat Ozan tegen zijn vader fluisterde. Een enkele keer kon ze hem verstaan en de overige keren raadde ze maar wat. Ze maakte er een grapje van en zei: “Oh ik heb het helemaal verkeerd opgeschreven. Sorry, ik dacht dat je drie zei. Ik luisterde niet zo goed.” Ozan lachte een keer met geluid en ging al snel harder fluisteren. Even later kon ze hem vragen: “Wat zeg je?” waarna Ozan het getal durfde te herhalen.
Lees hier hoe Li Mei stap 6 en 7 spelenderwijs nam, met een beetje hulp.