Therapie voor Selectief Mutisme

Voorbeeld van een therapiesessie

Ozan komt voor de derde keer

Ozan heeft de kennismakingsfase in twee therapiesessies doorlopen. Hij heeft 1x een rechtstreeks antwoord gefluisterd tegen de therapeut en een enkele keer gefluisterd tegen zijn moeder in bijzijn van de therapeut. Als onbekende volwassenen niet op hem letten durft Ozan hardop te spreken tegen zijn ouder, bijvoorbeeld in de wachtkamer.

Ozan heeft dus het doelgedrag van stap 6 al een enkele keer laten zien. Stap 4 en 5 worden daarom overgeslagen. Om te beginnen met iets wat haalbaar is, begint de therapeut vandaag met stap 6 en zal gaan oefenen met stap 7.

Bespreken van de torentaak

Ozan heeft als torentaak het werkblad bij het verhaal “Yep doet dapper” gemaakt en de quiz uit het Luiderslot gespeeld. Samen bekijken ze het werkblad. De therapeut vertelt dat ze ook de quiz uit het Luiderslot gespeeld heeft. “Het ging over dieren hè? Ik weet daar een spelletje bij. Dat gaan we vandaag spelen.”

Communicatiespelletje

De therapeut heeft het werkblad dat behoort bij het spel “dieren raden” 2x uitgeprint (zie speltips). Uit het ene werkblad heeft ze de dierenplaatjes geknipt. Samen met Ozan zet ze de poppenkast in de kamer en ze leggen de plaatjes erachter. Op enige afstand, leggen ze vóór de poppenkast het werkblad en een pak stiften op tafel.

De therapeut legt het spel goed uit en verdwijnt achter de poppenkast om een dierengeluid te maken. Ozan zit aan de andere kant met zijn vader. Hij raadt het dier en fluistert het zijn vader in het oor. Vader zegt dat hij het goed geraden heeft en hij mag het rondje bij het dier kleuren.

Daarna gaat Ozan achter de poppenkast en maakt duidelijk hoorbaar een geluid. De therapeut raadt het dier. “Heb ik het goed geraden, Ozan? Oh mooi, dan mag je het rondje kleuren.”

Het volgende dier wordt weer door Ozan geraden. Vader vraagt hem “Wat zeg je?” waarna Ozan iets harder durft te fluisteren. De therapeut kan het aan de andere kant van de poppenkast nog nauwelijks verstaan, maar vader verstaat hem goed (stap 6).

Exposure spelletjes

Het doelgedrag van de volgende stappen wordt spelenderwijs en zonder veel nadruk op het durven spreken, uitgelokt. De therapeut ruimt de poppenkast op en vraagt Ozan en zijn vader om de kegels neer te zetten. Zij spelen samen het spel en de therapeut schrijft de scores op. Lees hier hoe Ozan spelenderwijs stap 7 durfde nemen en verstaanbaar ging fluisteren voor de therapeut.

Daarna draaien ze de rollen om. Vader schrijft de scores op en Ozan kegelt met de therapeut. Ozan telt de punten en vertelt ze tegen vader. In het begin loopt hij helemaal naar hem toe, maar al snel durft hij de kegels te tellen als de therapeut dichtbij is (stap 7). De laatste keer spelen ze het met z’n drieën. Nu vraagt de therapeut rechtstreeks aan Ozan hoeveel er zijn omgegooid. Ozan durft het antwoord nu ook rechtstreeks te fluisteren (stap 8). Tegen zijn vader zegt hij twee keer een woord hardop.

Uitleg en aanleren nieuwe vaardigheden

De therapeut leest het verhaal “Hoe word je dapper?” voor. Ze vertelt dat ze Ozan ook al zo dapper vindt en waarom.

Torentaak

Met de leerkracht is al afgestemd dat er met non-verbale communicatie in de klas geoefend zal worden. Ozan gebruikt al non-verbale communicatie op school, maar niet consequent. Met deze stap laten we Ozan zien dat oefenen in de klas deel uitmaakt van dit programma.

“En als jouw juf op school je iets vraagt, durf jij dan al ja te knikken met je hoofd? Of nee te schudden?”
Ozan knikt.
“Dat vind ik dapper, want niet alle kinderen die hier komen durven dat al zo snel als jij. En als juf vraagt of je iets kan tellen, durf je dan al met je vingers te laten zien hoeveel je geteld hebt?”
Ozan knikt weer.
“Dat ook al? Knap zeg. Dat is mooi. Dan kunnen we een spaarkaart vol maken op school. Kijk, op deze kaart staan bij elke dag twee vakjes. Als juf iets vraagt en je durft antwoord te geven door met je hoofd te knikken of je vingers op te steken, dan tekenen jullie in een vakje een zonnetje. Neem je de kaart volgende keer mee naar mij? Dan ben ik benieuwd hoeveel vakjes er vol zijn. Als die helemaal vol is gaan we een sticker uitzoeken.”
“Zeg Ozan, heeft jouw juf het Luiderslot al eens gezien? Nee? Deze keer moet je geluiden zoeken. Jouw juf wil het vast ook een keertje doen, maar ik weet niet of zij het wel kan. Wil jij het haar eens voordoen?”

De therapeut geeft het verhaal “Hoe word je dapper?” mee, om thuis nog eens te lezen.

Na afloop

In het portaal wordt aangegeven dat stap 4 en 5 werden overgeslagen. Stap 6, 7 en 8 worden geopend en afgesloten. Stap 9 wordt geopend. Ze schrijft een berichtje voor ouders en de leerkracht om de opdracht op school te begeleiden.