Ontwikkeling en achtergrond
Gedragstherapie
Het behandelprogramma “spreekt voor zich” werd ontwikkeld op basis van wetenschappelijke literatuur over selectief mutisme en gedragstherapie voor jonge kinderen.
Het is gestoeld op de leertheorie en er wordt gebruik gemaakt van klassieke en operante technieken om angst te leren overwinnen. Met behulp van een angsthiërarchie, graduele exposure in vivo, shaping, fading en bekrachtiging van het gedurfde gedrag, wordt het kind geholpen om stapje voor stapje te gaan spreken in de gevreesde situaties. Angstbeheersingstechnieken zoals ontspanningsoefeningen en positieve zelfspraak worden aangeleerd om het kind hierbij te helpen. Daarnaast krijgen modeling en uitleg een belangrijke plaats in de behandeling. Er wordt gewerkt aan het versterken van een positief zelfbeeld en het vergroten van zelfvertrouwen.
Ouders en leerkrachten worden actief bij de behandeling betrokken en leren door middel van psychoeducatie, oefeningen en praktische adviezen het kind stapsgewijs te helpen zijn angst te overwinnen.
Praktijkervaring
Op basis van een ruime ervaring in de praktijk werd de angsthiërarchie in de vorm van een verhaal gevat en aangekleed met spelletjes, verhalen, oefeningen en voorbeelden.
De speelse en fantasievolle vormgeving maakt het programma aantrekkelijk en geschikt voor jonge kinderen vanaf 4 tot circa 8 jaar. De meeste protocollen voor kinderen met angststoornissen zijn nog niet goed bruikbaar op deze leeftijd als kinderen nog niet goed kunnen lezen of schrijven.